Wyszukiwanie zasobów naukowych - zbiory danych badawczych (empirycznych) w internecie, data repositories, datasets

Aktualizacja 2023-03-16

Zobacz również Jak znaleźć dane badawcze?


Dane badawcze (research data) – są to zebrane, w wyniku zastosowania różnych technik badawczych, materiały o charakterze faktograficznym (w postaci liczbowej, tekstowej, graficznej czy dźwiękowej), uznawane przez społeczność naukową za niezbędne do oceny wyników badań naukowych.
Powszechnie wyróżnia się dane badawcze surowe, nieprzeanalizowane, czyli takie, które uzyskano bezpośrednio w wyniku zastosowania narzędzia badawczego, w różnych przedsięwzięciach naukowych lub też zgromadzone na potrzeby konkretnych projektów oraz dane, które poddane zostały obróbce. (RUJ, 2019, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/help/0067)

Data journal = czasopismo naukowe, które publikuje artykuły opisujące zbiory danych badawczych, udostępnione w repozytoriach danych lub (rzadko) w formie suplementu do samego artykułu. (Gruenpeter, 2019, s. 5)

Repozytoria (archiwa) danych badawczych (research data archives/repositories) są to intencjonalnie stworzone zbiory danych (materiałów), powstałych w wyniku badań empirycznych w różnych przedsięwzięciach naukowych lub też zgromadzonych na potrzeby konkretnych projektów badawczych. Innymi słowy, termin ten nie określa wszystkich istniejących kolekcji danych, które ewentualnie mogłyby „przydać się” w dociekaniach naukowych, lecz tylko te, które obejmują materiały uzyskane w rezultacie badań, a także zostały zorganizowane celowo, odpowiednio uporządkowane, opisane metadanymi i przygotowane do udostępniania. (Cisek, 2014)

Zasady FAIR Data Principles (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) https://www.ands.org.au/working-with-data/fairdata, https://www.openaire.eu/how-to-make-your-data-fair

Zbiór danych badawczych (data set albo dataset) = pojedyncza kolekcja danych, np. zdobytych za pomocą określonej techniki badawczej w ramach jakiegoś projektu naukowego.


Wymagania wydawców czasopism naukowych w zakresie publikowania danych badawczych przez autorów artykułów 

• Elsevier - Research Data Guidelines 
• LISR - New guidelines for research data

Archiwa, repozytoria, zbiory danych w Internecie - typy

1) KORPUSY JĘZYKOWE, np. http://www.nkjp.pl/, http://korpus.pwn.pl/, a także Google Książki http://books.google.pl/ z narzędziem Google Ngram Viewer https://books.google.com/ngrams

• Inne zasoby językowe, np. CLARIN-PL http://clarin-pl.eu/pl/strona-glowna/, Słowosieć http://plwordnet.pwr.wroc.pl/wordnet/
• WebCorp: The Web as Corpus http://www.webcorp.org.uk/live/

2) ZBIORY DANYCH BADAWCZYCH, empirycznych, naukowych (otwarte i w dostępie restrykcyjnym)
3) ZBIORY DANYCH PUBLICZNYCH (otwarte)
4) ZBIORY DANYCH STATYSTYCZNYCH) (otwarte i w dostępie restrykcyjnym)

Wykazy i wyszukiwarki repozytoriów danych badawczych (research data repositories) i zbiorów danych badawczych (research data sets) 
   
globalne i wielodziedzinowe 

• Core Trust Seal - Certified Repositories https://www.coretrustseal.org/ 
• Data Citation Index, Web of Science https://clarivate.com/webofsciencegroup/solutions/webofscience-data-citation-index/
• DataCite https://datacite.org/ i DataCite Search https://search.datacite.org/
• Data Repositories http://oad.simmons.edu/oadwiki/Data_repositories 
• Dimensions https://app.dimensions.ai/discover/data_set
• Elsevier Data Search https://datasearch.elsevier.com/
• Figshare https://figshare.com/
• Google Dataset Search https://toolbox.google.com/datasetsearch
• Harvard Dataverse https://dataverse.harvard.edu/
• ICPSR https://www.icpsr.umich.edu/ 
• ICSU World Data System, Data Portal http://www.icsu-wds.org/services/data-portal
• Master Data Repository List https://clarivate.com/webofsciencegroup/master-data-repository-list/
• Mendeley Data https://data.mendeley.com/
• OpenAIRE Explore, Search for Research Data https://explore.openaire.eu/search/find/datasets
• OpenDOAR https://v2.sherpa.ac.uk/opendoar/
• Registry of Research Data Repositories re3data.org 
• Zenodo https://zenodo.org/

   
narodowe - przykłady

• ANDS Australian National Data Service https://www.ands.org.au/ oraz Research Data Australia https://researchdata.ands.org.au/ (Australia)
• Australian Data Archive https://ada.edu.au/ (Australia)
• DANS Data Archiving and Networked Services https://dans.knaw.nl/en (Holandia)
• Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych https://drodb.icm.edu.pl/ (Polska)
• FRDR https://www.frdr.ca/ (Kanada) 
• RepOD Repozytorium Otwartych Danych https://repod.pon.edu.pl/ (Polska)
• Repozytorium Danych Społecznych https://rds.icm.edu.pl/ (Polska) 
• Swedish National Data Service https://snd.gu.se/en (Szwecja)
• UK Data Service https://www.ukdataservice.ac.uk/ (Wielka Brytania)

dziedzinowe - przykłady 

• Archiwum Danych Jakościowych PAN http://www.adj.ifispan.pl/ 
• Archiwum Danych Społecznych http://www.ads.org.pl/ 
• Global Terrorism Database https://www.start.umd.edu/
• NIH Data Sharing Repositories (USA, medycyna) https://www.nlm.nih.gov/NIHbmic/nih_data_sharing_repositories.html

   

Data journals

Wykazy data journals

• Data and journals http://www.ands.org.au/working-with-data/publishing-and-reusing-data/data-journals, zwłaszcza Examples of Data Journals
• Open Data Journals https://www.fosteropenscience.eu/foster-taxonomy/open-data-journals

  
Przykłady data journals

• Biodiversity Data Journal (Pensoft), od 2013
• Data in Brief (Elsevier), od 2014
• Earth System Science Data (Copernicus Publications), od 2009
• Geoscience Data Journal (Wiley), od 2012
• Journal of Open Archaeology Data (Ubiquity Press), od 2011
• Journal of Open Psychology Data (Ubiquity Press)
• Scientific Data (Nature), od 2013

  

  

Prezentacje i publikacje na ten temat

• Archiwa jakościowych danych badawczych w internecie
• Data information literacy - umiejętność korzystania z danych
• Dane badawcze - Biblioteka SUM 
• Dobre praktyki publikowania danych badawczych 
• Gromadzenie i zabezpieczanie danych cyfrowych
• IASSIST Quarterly 2010-2011
• Jak korzystać z zasobów w repozytoriach danych 
• Otwarte dane a obieg informacji w nauce
• Otwarte dane badawcze - BUW
• Otwarte dane badawcze - kolejny krok do otwierania nauki
• Otwarte dane badawcze w warsztacie pracy naukowca
• Poszukiwanie surowych danych badawczych online 
• Przegląd Socjologii Jakościowej, 2019, 15 (1)
• Repozytoria surowych danych - dlaczego biblioteki powinny je znać
• Selekcja i przygotowanie danych badawczych do udostępnienia 
• Surowe dane badawcze 
• Zbiory danych badawczych online. Wybrane aspekty